Μια περιοχή όπου απλώνεται ο ορεινός οικισμός του Μυλοποτάμου έχοντας από τη μια την αύρα του Κρητικού πελάγους, κι από την άλλη τη δροσιά του Ψηλορείτη
Έχει χαρακτηριστεί ως μια μαγευτική γωνιά της Κρήτης των τεσσάρων εποχών, ο λόγος για τον Μυλοπόταμο Ρεθύμνου. Βρίσκεται περίπου 35 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και πρόκειται για μια μεγάλη και ποικιλόμορφη περιοχή όπου απλώνεται ο ορεινός οικισμός του Μυλοποτάμου έχοντας από τη μια την αύρα του Κρητικού πελάγους, κι από την άλλη τη δροσιά του Ψηλορείτη.
Στον Μυλοπόταμο οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, να θαυμάσουν σπουδαία μνημεία και να ανακαλύψουν γοητευτικά ορεινά και παραθαλάσσια χωριά.
Παραδοσιακά χωριά
Ο Μυλοπόταµος αποτελεί σημαντικό κέντρο κρητικού λαϊκού πολιτισμού, με τους περισσότερους από τους οικισμούς του να έχουν χαρακτηριστεί υψηλής ή μεσαίας πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής αξίας. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι οικισµοί Αβδελάς, Βεργιανά, Γαράζο, Καλαµάς, Καλανδαρέ, Καλλέργο, Κάτω Τριπόδο, Κρασούνας, Λαγκά, Μελιδόνι, Μουρτζανά και Οµάλα. Σπουδαία λαϊκή αρχιτεκτονική θα συναντήσετε στην Επισκοπή όπου έχουν αναστηλωθεί τα παραδοσιακά αρχοντικά και ο νερόµυλος της οικογένειας Κυρίµη, καθώς και στο Δοξαρό, στις Δαφνέδες, στον Άγιο Ιωάννη και στις Αβδανίτες.
Οι ταξιδιώτες αξίζει επισκεφθούν τις Μαργαρίτες, το χωριό με τη μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική (θεωρείται το μεγαλύτερο κέντρο αγγειοπλαστικής της δυτικής Κρήτης), αλλά και την Αξό με την μακραίωνη ιστορία, όπου υπηρετείται με συνέπεια η λαϊκή υφαντουργία και μπορείτε να θαυμάσετε γνήσια έργα της κρητικής υφαντικής τέχνης. Η περιοχή διαθέτει αρκετά ενδιαφέροντα μουσεία, όπως το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο της οικογένειας Κυριµάκη στην Επισκοπή, το Μουσείο Κέρινων Οµοιωµάτων Ποταµιανού στα Ζωνιανά, το Μουσείο Παραγωγής Ελαιολάδου της οικογένειας Παρασχάκη στο Μελιδόνι, το Μουσείο Παραδοσιακών Επαγγελµάτων και το Μουσείο Ξυλογλυπτικής Γεωργίου Κουτάντου στην Αξό.
Βουτιά στις ακτές των Ταλαίων Ορέων
Το καλοκαίρι το ενδιαφέρον τραβούν οι ακτές του Πανόρµου, του Μπαλί και της Αλµυρίδας Σισών. Όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το μπάνιο του σε γαλαζοπράσινους κόλπους, και να χαλαρώσει στις εξαιρετικές ξενοδοχειακές μονάδες.
Για μια ξεχωρσιτή γαστρονομική εμπειρία οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν την τοπική κουζίνα στη σκιά των βουνών, στα οποία πρώτος κατοίκησε ο μυθικός Τάλως.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Τάλως ήταν ηλιακή θεότητα, ένας χάλκινος γίγαντας (το πρώτο ρομπότ στην ιστορία) που προστάτευε την Κρήτη από τις εχθρικές επιδρομές.
Οι φυσιολάτρες θα έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν μοναδικά τοπία στον Δήμο Μυλοποτάμου, καθώς ολόκληρη η περιοχή είναι ενταγµένη στο Φυσικό Γεωπάρκο του Ψηλορείτη, που προστατεύεται από την UNESCO. Αρκετές από τις εκτάσεις του γεωπάρκου ανήκουν στο Δίκτυο Natura 2000, ενώ επιµέρους περιοχές είναι χαρακτηρισµένες ως Καταφύγια Άγριας Ζωής.
Η σημαντικότερη διαδροµή είναι η ανάβαση στον Ψηλορείτη από το χωριό Λιβάδια. Παραδοσιακά μητάτα, αιωνόβια δέντρα και καθαρός άερας συνθέτουν ένα μοναδικό περιβάλλον.
Από την κορυφή μπορεί να κάνεις να απολαύσει το γαλάζιο του Κρητικού και του Λιβυκού Πελάγους, αλλά και τη θέα σε όλη την Κρήτη. Εξαιρετική ορειβατική διαδρομή είναι και αυτή από τον Γαραζανό Κάμπο στο όρος Κουλούκωνα.
Επίσης αξίζει κανείς να επισκεφτεί μνημειακή ελιά στο Τρίποδο και να ακολουθήσει την «Κουρητία Οδό» που συνδέει όλα τα σημαντικά ιστορικά και φυσικά μνημεία του τόπου.
Ένα εντυπωσιακό σπήλαιο του Μυλοποτάµου που αξίζει είναι το ιστορικό Σπήλαιο Μελιδονίου ή «Γεροντόσπηλιος» (2 χλμ. από το χωριό Μελιδόνι), στο οποίο λατρευόταν ο Ταλέος Ερµής. Εντός του σπηλαίου αναδεικνύεται η μακραίωνη ιστορία του τόπου, με τις επιγραφές που υπάρχουν εκεί από την αρχαιότητα έως σήμερα. Το 1824, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, 370 γυναικόπαιδα που είχαν καταφύγει εκεί, αρνούμενα να παραδοθούν, πέθαναν από ασφυξία, όταν οι Τούρκοι έριξαν εύφλεκτες ύλες. Η αψιδωτή είσοδος του σπηλαίου οδηγεί στην πρώτη αίθουσα που ονομάζεται «Αίθουσα Ηρώων», όπου υπάρχει και το πέτρινο οστεοφυλάκιο.
Ο Μυλοπόταµος κατοικείται από την αρχαιότητα, γεγονός που αποδεικνύεται από τα σηµαντικά αρχαιολογικά ευρήµατα και τις γραπτές ιστορικές πηγές. Η σπουδαιότερη αρχαία πόλη της περιοχής ήταν η Όαξος στη θέση της σηµερινής Αξού, όπου βρίσκονται και τα περίφηµα ταφικά μνημεία «Ελληνόσπιτα». Άλλη σημαντική πόλη ήταν η Αυλών στη θέση Γρίβιλα, βόρεια του Περάματος και δυτικά του Αχλαδέ. Εκεί βρίσκεται και το «Δέντρο της ζωής», όπου ακόµα και σήµερα αναβιώνει η αρχαία παγανιστική συνήθεια των ευχών με το δέσιµο ενός πανιού στη δενδροειδή τραµιθιά που υπάρχει δίπλα από τον ναό του Αγίου Φανουρίου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Μινωικός Τάφος των Μαργαριτών, νοτιοανατολικά του Περάµατος, ο υστεροµινωικός θαλαµοειδής τάφος των Αγγελιανών, οι παράκτιοι μινωικοί οικισµοί στους Αγίους Πατέρες και στους Γαλήνους στην περιοχή των Σισών, καθώς και η μινωική αγροικία στο Κρυονέρι.
Στον Μυλοπόταμο μπορεί να επισκεφθεί κανείς τους βυζαντινούς ναούς με ωραία αρχιτεκτονική και σπουδαίο αγιογραφικό διάκοσμο. Σηµαντικό θρησκευτικό κέντρο υπήρξε η Αξός, όπου υπάρχουν 40 βυζαντινοί ναοί, ενώ σπουδαία μνημεία είναι και η παλαιοχριστιανική Βασιλική της Αγίας Σοφίας στον Πάνορµο και ο Επισκοπικός Ναός του Αγίου Ιωάννη στην Επισκοπή. Άλλα αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία είναι τα Μοναστήρια Σωτήρος Χριστού Χαλέπας, Τιµίου Σταυρού Βωσάκου, Αγίου Ιωάννη Προδρόµου Μπαλί, Αγίου Γεωργίου Δισκουρίου και Σωτήρος Χριστού – Αγίου Γεδεών Μαργαριτών.
Κρητικές γεύσεις
Οι γεύσεις και τα τοπικά προϊόντα αποτελούν έναν ακόμη λόγο για να αγαπήσουν οι επισκέπτες αυτό τον τόπο. Η εύφορη γη του Μυλοποτάµου παράγει εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα με πρώτο και καλύτερο το ελαιόλαδο, αλλά και κρασί, σταφύλια, σταφίδα και χαρούπια, ενώ στις Σίσες και στις Αλόιδες συλλέγεται ο μοναδικός κρητικός αρωµατικός αλάδανος. Επίσης, στα βουνά του Ψηλορείτη και των Ταλέων αναπτύσσονται κτηνοτροφικές μονάδες που παράγουν κρέας, γάλα και τυροκοµικά προϊόντα παγκοσμίου φήμης. Αξίζει να δοκιμάσει κανείς το οφτό αντικριστό κρέας στα ορεινά χωριά, το ψητό γουρουνόπουλο και το μέλι στη Δροσιά.
