Η Ελλάδα μαζί με ακόμα 16 κράτη-μέλη κατέθεσε αίτημα στην Κομισιόν για αλλαγές στο σύστημα παρακολούθησης αγροτικών εκμεταλλεύσεων (monitoring) στα πλαίσια των άμεσων ενισχύσεων και την αναθεώρηση της κατευθυντήριας γραμμής Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το ΟΣΔΕ, ζητώντας μεταξύ άλλων το 2023 να θεωρηθεί ως δοκιμαστικό έτος και να μην υπάρξουν χρηματοδοτικές κυρώσεις εφόσον δεν υλοποιηθούν όσα ορίζει η ντιρεκτίβα της Ένωσης.
Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο που θα συζητηθεί στο συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες την Τρίτη 23 Ιανουαρίου, τα κράτη μέλη επίσης ζητάνε να υπάρχει ένα φίλτρο στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις με βάση το μέγεθος και τη δραστηριότητά τους, ώστε να μην γίνονται επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι ετησίως. Παράλληλα, θεωρούν πως παρά το γεγονός ότι τέθηκε σε εφαρμογή το σύστημα monitoring αυτό δεν μπόρεσε να υποκαταστήσει επαρκώς τους επιτόπιους ελέγχους, προκαλώντας γραφειοκρατικό «έμφραγμα» της διαχείρισης και λειτουργίας του συστήματος αγροτικών πληρωμών.
Αναλυτικά το έγγραφο αναφέρει:
Το 2023 τέθηκε σε λειτουργία το Σύστημα Παρακολούθησης Εκτάσεων (AMS) σύμφωνα με το άρθρο 70 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2116 ως ένας από τους όρους της αναθεωρημένης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Η εισαγωγή αυτού του συστήματος κατέστη δυνατή χάρη στην τεχνολογική πρόοδο και τη δωρεάν λειτουργική διαθεσιμότητα ενός νέου τύπου δορυφορικών δεδομένων από τα προγράμματα Copernicus και Galileo.
Το AMS παρακολουθεί και αξιολογεί δραστηριότητες σε γεωργικές εκτάσεις χρησιμοποιώντας δορυφορικές εικόνες με αυτοματοποιημένο τρόπο, χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση και τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό επιτρέπει τον έλεγχο της συμμόρφωσης του αιτούντος επιδότησης με τους όρους με τους οποίους έχει συμφωνήσει και θα πρέπει επίσης να επιτρέψει τη μείωση του διοικητικού φόρτου και την απλοποίηση ολόκληρου του συστήματος ελέγχου.
Όσον αφορά την απλούστευση, ολόκληρο το σύστημα ελέγχου της ΚΑΠ άλλαξε σημαντικά με την υποχρεωτική εισαγωγή του AMS. Ένα από τα υποσχεμένα οφέλη του συστήματος ήταν η αντικατάσταση των επιτόπιων ελέγχων που χρησιμοποιήθηκαν προηγουμένως και η μείωση της συνολικής επιβάρυνσης ελέγχου. Η εφαρμογή του AMS θα έπρεπε να έχει οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων μέσω της μείωσης του κόστους και της λειτουργικής αποτελεσματικότητας στη διαδικασία ελέγχου των επιδοτήσεων της ΚΑΠ. Ωστόσο, η αναμενόμενη μείωση του αριθμού των ελέγχων και του συνολικού φόρτου ελέγχου δεν συνέβη το 2023. Αντίθετα, υπήρξε σημαντική αύξηση στον αριθμό των επιτόπιων ελέγχων πάνω από 10%, συμπεριλαμβανομένων των ανατεθέντων επιτόπιων ελέγχων σύμφωνα με το πεδίο αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων οργανισμών.
Για να αποφευχθεί η αύξηση των διοικητικών και οικονομικών κινδύνων, πρέπει να διευκρινιστεί η ερμηνεία και η τελική εφαρμογή του AMS, ιδίως η έκταση των δειγμάτων ελέγχου που αφορούν το επίπεδο ολόκληρης της εκμετάλλευσης.
Επιπλέον, οι τοπικές ιδιαιτερότητες και οι ιδιαιτερότητες του αγροκτήματος σχετικά με το μέγεθος και τη δομή της εκμετάλλευσης πρέπει να ληφθούν υπόψη για να αποφευχθούν οι πολλαπλοί και επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι των ίδιων αγροτών σε ένα δεδομένο έτος και πιθανώς κάθε χρόνο. Ομοίως, η επιλογή κινδύνου για μέτρα που εμπίπτουν στο AMS πρέπει να διευκρινιστεί (άρθρο 60 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2116), στην περίπτωση αυτή η επέκταση αντιπροσωπεύει περαιτέρω αύξηση του πεδίου των ελέγχων σε σύγκριση με την αρχική προσδοκία .
Για να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή του νέου ελεγκτικού μηχανισμού που πληροί την αναμενόμενη ισορροπημένη προσέγγιση και με βάση τις προαναφερθείσες πληροφορίες οιΤσεχία, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σουηδία ζητούν από την Επιτροπή:
- να αναθεωρήσει την κατευθυντήρια γραμμή της ΕΕ σχετικά με την Επισκόπηση της αξιολόγησης ποιότητας του ΟΣΔΕ το 2023
- τη μείωση του δυσανάλογου φόρτου ελέγχου και
- να συνεχιστούν οι συζητήσεις για να εξασφαλιστεί η αμοιβαία κατανόηση των διαδικασιών εφαρμογής του AMS.
Όσον αφορά τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις της μη συμμόρφωσης με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της οδηγίας και την καθυστερημένη αποστολή των αποτελεσμάτων της σε επίπεδο κρατών μελών και κατανομής της ΚΑΠ στο πλαίσιο του τρέχοντος ΠΔΠ, οι Τσεχία, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία , Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σουηδία υπενθυμίζουν το αίτημα 27 κρατών μελών να θεωρήσουν το έτος 2023 δοκιμαστικό έτος χωρίς οικονομικές συνέπειες.
