Ο χειμώνας φεύγει και επίσημα σε λίγες ημέρες -αν και δεν ήρθε ποτέ πραγματικά, και αυτό γιατί η θερμοκρασιακή εικόνα των δυο πρώτων μηνών (Δεκέμβριος – Ιανουάριος) του φετινού χειμώνα ήταν πραγματικά πολύ θερμή. Κάτι ανάλογο αναμένεται και για τον Φεβρουάριο που μας αφήνει για να υποδεχτούμε την άνοιξη, η οποία, σύμφωνα με μακροπρόθεσμα στοιχεία αναμένεται τον πρώτο μήνα να έχει αρκετές βροχοπτώσεις.
Σύμφωνα με το δίκτυο 52 μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), τον φετινό Δεκέμβριο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε ακραία υψηλά επίπεδα, σχεδόν στο σύνολο της χώρας σε σχέση με τον μέσο όρο των τελευταίων 15 ετών.
«Ο περασμένος Δεκέμβριος είχαμε μια κατάσταση με υψηλές αποκλίσεις από τις κανονικές θερμοκρασίες με τις υψηλότερες τιμές να καταγράφονται σε Θεσσαλία και Μακεδονία. Καταγράψαμε 3,3 βαθμούς πιο πάνω από τον μέσο όρο των κανονικών μεγίστων τιμών που είχαμε τον Δεκέμβριο. Μιλάμε δηλαδή για μια πολύ μεγάλη απόκλιση» αναφέρει στο ΘΕΜΑ ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, μετεωρολόγος διευθυντής ερευνών του Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνος του meteo.gr. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και για τον Ιανουάριο που σε όλες τις περιφέρειες της χώρας καταγράφηκαν θερμοκρασίες πάνω από τις κανονικές για την εποχή. «Το σημαντικό είναι ότι οι περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας, Μακεδονία, Θράκη αλλά και η Θεσσαλία είχαν τις μεγαλύτερες αποκλίσεις δηλαδή 2,5 βαθμούς πάνω από τους μέσους όρους που έχουμε στη μέγιστη θερμοκρασία για τον Ιανουάριο» επισημαίνει ο κ. Λαγουβάρδος.
Ο πιο ζεστός χειμώνας των τελευταίων 25 ετών
Σύμφωνα με το μετεωρολόγο της ΕΡΤ Παναγιώτη Γιαννόπουλο, τα στοιχεία από τους σταθμούς της ΕΜΥ στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη είναι εντυπωσιακά. Ενώ η μέση μέγιστη θερμοκρασία του χειμώνα για την Αθήνα είναι 14,2 βαθμούς Κελσίου και για τη Θεσσαλονίκη 10,4 βαθμούς Κελσίου. Φέτος η μέση θερμοκρασία θα είναι 16,7 βαθμοί Κελσίου για την Αθήνα και 13,8 βαθμούς Κελσίου για τη Θεσσαλονίκη. Δηλαδή, 2,5 βαθμοί πάνω για την Αθήνα και 3,4 βαθμούς Κελσίου πάνω για τη Θεσσαλονίκη. Κάτι που επίσης αποδεικνύει ότι ο φετινός χειμώνας είναι ο πιο ζεστός των τελευταίων 25 ετών.
«Σε περιοχές της Θεσσαλίας, όπως η Λάρισα, αλλά και σε Κρήτη και Μακεδονία από τις 31 ημέρες του Δεκεμβρίου οι 24 με 25 ήταν με θερμοκρασίες πάνω από το κανονικό. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος από τις 8 έως 10 Δεκεμβρίου είχαμε κρύο, όπως και 16 με 20 Δεκεμβρίου. Επίσης τον Ιανουάριο το κρύες ημέρες ήταν 11 με 15 Ιανουαρίου και στα τέλη του μήνα με την κακοκαιρία «Αυγή». Επομένως από τις 62 ημέρες των δυο μηνών του χειμώνα οι 50 είχαν θερμοκρασίες πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα» λέει ο κ. Λαγουβάρδος.
Πού οφείλεται ο ασυνήθιστα ζεστός χειμώνας σε κεντρική και νότια Ευρώπη
Που οφείλεται όμως αυτή η ζεστασιά που από τη μια είναι ένα οικονομικό δώρο σε μια χώρα που μάχεται με μια ενεργειακή κρίση για τρίτο συνεχόμενο χειμώνα, αλλά από την άλλη δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στην αγροτική παραγωγή.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο ασυνήθιστα ζεστός χειμώνας στις χώρες της κεντρικής και νότιας Ευρώπης – το φαινόμενο δεν επηρέασε μόνο την Ελλάδα- οφείλεται στο γεγονός βρεθήκαμε εκτός πολικής δίνης, δηλαδή οι αέριες μάζες που κυκλοφορούν στην ατμόσφαιρα.
Τι ακριβώς συμβαίνει με την πολική δίνη και τους πολικούς αεροχείμαρρους εξηγεί ο καθηγητής μετεωρολογίας και κλιματολογίας του ΑΠΘ Πρόδρομος Ζάνης ο οποίος ανέφερε στο ΘΕΜΑ ότι «ο αεροχείμαρρος καθορίζει τις ψυχρές ή θερμές εισβολές. Δηλαδή, φανταστείτε ένα φιδάκι αέριων μαζών που κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα. Ανάλογα το σχήμα και τη θέση του ο αεροχείμαρρος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις κυκλοφοριακές πιέσεις και τις διαταραχές στην ατμόσφαιρα. Οπότε όταν γίνεται μια εκτροπή, μια μετακίνηση της μέσης θέσης είναι φυσικά να έχουμε λιγότερες διαταραχές και τέτοιου είδους ψυχρές εισβολές. Επομένως όσο πιο ευθεία είναι η γραμμή κυκλοφορίας (του φιδιού) τόσο δεν γίνονται διαταραχές, δεν αναμιγνύεται ο ψυχρός με το θερμό αέρα. Όταν η κίνηση δεν είναι ευθεία έχουμε διαταραχές και οι θερμές αέριες μάζες μετακινούνται προς τα βόρεια και οι ψυχρές προς τα νότια».
Μεγάλη αντίθεση της βόρειας Ευρώπης με την κεντρική και νότια
Στην περίπτωση της Ελλάδας όπως και σε άλλες χώρες της κεντρικής και νότιας Ευρώπης ο πολικός αεροχείμαρρος περιόρισε τις αέριες μάζες να κινηθούν από τα βόρεια προς τα νότια. «Ουσιαστικά η κυκλοφορία ήταν τέτοια που δεν επέτρεπε στις ψυχρές αέριες μάζες να κατέβουν προς τα νότια. Παρά μόνο σε αυτά τα διαλείμματα κρύου που προαναφέραμε. Οι ψυχρές αέριες μάζες από τη Σκανδιναβία και τη βόρεια Ρωσία που επηρεάζουν την Ελλάδα έμειναν εκεί όπου είχαμε και βαρύ χειμώνα. Υπήρξε επομένως μια μεγάλη αντίθεση της βόρειας Ευρώπης με την κεντρική και νότια. Αυτό είναι καλό για το ενεργειακό πρόβλημα αλλά κακό για την αγροτική παραγωγή» ανέφερε ο κ. Λαγουβάρδος.
Πριν από λίγες ημέρες το βρετανικό δίκτυο The Guardian δημοσίευσε μια μελέτη σύμφωνα με την οποία ο Φεβρουάριος, που μας αφήνει σε λίγα 24ωρα, βρίσκεται σε πορεία για να σπάσει κάθε ρεκόρ ζέστης αφού η παγκόσμια θέρμανση που οφείλεται και στον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά και στη φάση Ελ Νίνιο ανεβάζουν τις θερμοκρασίες στην ξηρά και τους ωκεανούς σε όλο τον κόσμο.
«Ο πλανήτης θερμαίνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Βλέπουμε ραγδαίες αυξήσεις της θερμοκρασίας στον ωκεανό», δήλωσε ο δρ Joel Hirschi, αναπληρωτής επικεφαλής της μοντελοποίησης θαλάσσιων συστημάτων στο Εθνικό Ωκεανογραφικό Κέντρο του Ηνωμένου Βασιλείου. «Το εύρος με το οποίο καταρρίφθηκαν τα προηγούμενα ρεκόρ θερμοκρασιών στην επιφάνεια της θάλασσας το 2023 και τώρα το 2024 ξεπερνά κάθε πρόβλεψη, αν και η κατανόηση του γιατί συμβαίνει αυτό, αποτελεί αντικείμενο συνεχιζόμενης έρευνας».
Ο παράγοντας της ανθρωπογενούς δράσης
Από την πλευρά του ο κ. Ζανής ανέφερε στο protothema.gr ότι «γενικά διανύουμε μια περίοδο με θερμά έτη, το οποίο αντανακλάται και στις θερμοκρασίες της χώρας.
Σε γενικές γραμμές αυτό συνδέεται και με το θέμα της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, αφετέρου έχουμε και μια φυσική μεταβλητότητα αφού βρισκόμαστε στην Ελνίνιο φάση που επηρεάζει όλη την κυκλοφορία και θερμοκρασία του πλανήτη.
Η ανθρωπογενής δράση στην κλιματική αλλαγή λειτουργεί ως υπόβαθρο που διαταράσσει την κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. Η ατμόσφαιρα όμως έχει και τη δική της φυσική μεταβλητότητα που είναι μεγαλύτερη από τον ανθρώπινο παράγοντα».
