Οι Ρωμαιοκαθολικοί καρδινάλιοι ξεκινούν σήμερα, Τετάρτη, τη μυστική διαδικασία εκλογής του νέου Πάπα, κλείνοντας πίσω τους τις πόρτες της Καπέλα Σιξτίνα, καθώς η Καθολική Εκκλησία καλείται να επιλέξει τον επόμενο πνευματικό ηγέτη των 1,4 δισεκατομμυρίων πιστών της, μετά τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου τον περασμένο μήνα.
Η διαδικασία, που ανάγεται στον Μεσαίωνα, ξεκινά με δημόσια λειτουργία στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, προτού οι καρδινάλιοι μεταβούν στην Καπέλα Σιξτίνα για να ξεκινήσουν το κλειστό Κονκλάβιο. Καθ’ όλη τη διάρκειά του, θα βρίσκονται σε απομόνωση, χωρίς επαφή με τον έξω κόσμο – όπως επιβάλλει η παράδοση αλλά και η τεχνολογία, με χρήση συσκευών που μπλοκάρουν κάθε επικοινωνία.
Κανένας Πάπας δεν έχει εκλεγεί από την πρώτη ημέρα του κονκλαβίου εδώ και αιώνες, οπότε οι ψηφοφορίες ενδέχεται να συνεχιστούν για αρκετές ημέρες μέχρι ένας από τους «πρίγκιπες της Εκκλησίας» με το κόκκινο καπέλο να λάβει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων για να γίνει ο 267ος Ποντίφικας.
Σήμερα θα πραγματοποιηθεί μόνο μία ψηφοφορία. Στη συνέχεια, οι καρδινάλιοι μπορούν να ψηφίσουν έως και τέσσερις φορές την ημέρα. Μαύρος καπνός από την καμινάδα της Καπέλα Σιξτίνα θα σημαίνει ανεπιτυχή ψηφοφορία, ενώ ο λευκός καπνός και το χτύπημα των καμπανών θα ανακοινώσουν στον κόσμο ότι η Εκκλησία των 1,4 δισεκατομμυρίων μελών έχει νέο ηγέτη.
Η μυστικότητα στον πυρήνα της εκλογής
Η εκλογή νέου Πάπα αποτελεί κορυφαία στιγμή για την Καθολική Εκκλησία και συγκεντρώνει παγκόσμιο ενδιαφέρον. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει μια διαδικασία τυλιγμένη με πέπλο μυστικότητας. Το κονκλάβιο, όπως ονομάζεται, είναι μια τελετουργία αιώνων, με αυστηρούς κανόνες και πλέον με σύγχρονα μέσα που διασφαλίζουν ότι τίποτα δεν διαρρέει στον έξω κόσμο.
Το κονκλάβιο ξεκινά όταν ο θρόνος του Ποντίφικα χηρεύσει – όπως συνέβη τον Απρίλιο του 2025 μετά τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου. Από εκείνη τη στιγμή, ξεκινά μια αυστηρά οριοθετημένη και απομονωμένη διαδικασία για την εκλογή του διαδόχου του. Πριν την έναρξη καρδινάλιοι από όλο τον κόσμο με δικαίωμα ψήφου συγκεντρώθηκαν στο Βατικανό και για μερικές ημέρες συμμετείχαν σε προκαταρκτικές συνεδριάσεις, όπου συζήτησαν τις ανάγκες της Εκκλησίας και τα χαρακτηριστικά που θα έπρεπε να έχει ο διάδοχος.
“Extra omnes”: Όρκοι σιωπής και καθεστώς πλήρους απομόνωσης
Η έναρξη του κονκλαβίου πραγματοποιείται με την είσοδο των καρδιναλίων στην Καπέλα Σιστίνα, όπου τελείται η τελετή “Extra omnes” – μια συμβολική πράξη με την οποία όλοι οι μη εξουσιοδοτημένοι παρευρισκόμενοι αποχωρούν και οι πόρτες σφραγίζονται. Από εκείνη τη στιγμή, επιβάλλεται πλήρης απομόνωση. Οι συμμετέχοντες δεν έχουν πρόσβαση σε κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, τάμπλετ, smart ρολόγια ή οποιοδήποτε άλλο μέσο επικοινωνίας, ενώ δεν επιτρέπεται καν η χρήση χαρτιού ή στυλό χωρίς άδεια.
“Δεν υπάρχουν τηλεοράσεις, εφημερίδες ή ραδιόφωνο στον ξενώνα για το κονκλάβιο – τίποτα“, εξηγεί ο Monsignor Paolo de Nicolo, ο οποίος ήταν επικεφαλής του παπικού οίκου για τρεις δεκαετίες. “Δεν μπορείς καν να ανοίξεις τα παράθυρα, επειδή πολλά δωμάτια έχουν παράθυρα προς τον εξωτερικό κόσμο”.
Η Καπέλα Σιστίνα μετατρέπεται σε ένα τεχνολογικά αδιαπέραστο περιβάλλον. Παρεμβολείς σημάτων, ανιχνευτές συσκευών και ειδικά υλικά που μπλοκάρουν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα μετατρέπουν τον χώρο σε έναν «κλωβό Faraday», αδιαπέραστο για κάθε προσπάθεια παρακολούθησης. Θα υπάρχουν μόνο γουόκι-τόκι για κάποιες ειδικές περιστάσεις, πχ όταν κάποιος χρειαστεί γιατρό ή σε περίπτωση που ο Πάπας εκλεγεί, να ενημερώσουν έγκαιρα τους κωδωνοκρουστές στη Βασιλική.
Η ψηφοφορία και το τελετουργικό του καπνού
Πριν από κάθε ψηφοφορία, οι καρδινάλιοι ορκίζονται σιωπή. Ο όρκος αυτός δεσμεύει τους πάντες – από εκλέκτορες έως ιατρικό προσωπικό και φροντιστές – να μην αποκαλύψουν τίποτα από όσα είδαν ή άκουσαν. Η παραβίαση του όρκου οδηγεί αυτομάτως σε αφορισμό, χωρίς δικαίωμα εφέσεως.
Η ίδια η ψηφοφορία είναι αυστηρά τελετουργική. Κάθε καρδινάλιος γράφει το όνομα του υποψηφίου σε ειδικό ψηφοδέλτιο, περπατά μέχρι το βωμό, ορκίζεται για την τιμιότητα της ψήφου του και την τοποθετεί σε ειδική χάλκινη λεκάνη. Μετά την καταμέτρηση, τα ψηφοδέλτια καίγονται, μαζί με οποιοδήποτε σχετικό υλικό. Ο καπνός που βγαίνει από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα είναι το μόνο μήνυμα προς τον κόσμο: μαύρος για αποτυχία εκλογής, λευκός για επιτυχία.
Η διαδικασία συνεχίζεται δύο φορές το πρωί και δύο το απόγευμα κάθε ημέρας, μέχρι ένας καρδινάλιος να συγκεντρώσει πλειοψηφία δύο τρίτων. Τότε, καλείται να αποδεχθεί την εκλογή και να επιλέξει παπικό όνομα. Όταν επιτευχθεί πλειοψηφία δύο τρίτων και ο εκλεγείς αποδεχθεί το αξίωμα, επιλέγει το παπικό του όνομα και μεταβαίνει στο λεγόμενο “Δωμάτιο των Δακρύων” για να ενδυθεί τα παπικά άμφια. Eνδύεται τα άμφια του Ποντίφικα και παρουσιάζεται από το μπαλκόνι του Αγίου Πέτρου, με την ιστορική φράση “Habemus Papam”.
Ειδικότερα σήμερα το απόγευμα αναμένεται να πραγματοποιηθεί η πρώτη ψηφοφορία γύρω στις 7 το απόγευμα. Από την Πέμπτη, θα υπάρχουν δύο πρωινές ψηφοφορίες (περίπου 10:30 και 12:00 π.μ.) και δύο απογευματινές (περίπου 17:30 και 19:00).
Η ιαδικασία του κονκλαβίου είναι ένα σπάνιο παράδειγμα του πώς μια αρχαία θρησκευτική παράδοση παραμένει απολύτως ανθεκτική στον 21ο αιώνα. Η μυστικότητα που τη διέπει δεν είναι απλώς τελετουργική – είναι ουσιώδης για τη νομιμότητα και το κύρος του νέου Πάπα. Μέσα από ένα μείγμα σιωπής, τεχνολογικής απομόνωσης και πνευματικής ευθύνης, το Βατικανό κατορθώνει να διαφυλάξει ένα από τα λίγα μυστήρια που παραμένουν ανέπαφα στην εποχή της ψηφιακής υπερέκθεσης.
Βατικανό για εκλογή νέου Πάπα: Γύρω στις 7 το απόγευμα της Τετάρτης ο πρώτος καπνός από την Καπέλα Σιξτίνα
Αβέβαιη έκβαση
Η Σύνοδος συγκεντρώνει 133 καρδινάλιους από 70 χώρες, αριθμός-ρεκόρ που αντικατοπτρίζει τις προσπάθειες του Φραγκίσκου να ενισχύσει την παρουσία της Εκκλησίας σε απομακρυσμένες περιοχές του κόσμου. Το 80% των εκλεκτόρων έχουν διοριστεί από τον ίδιο, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες να επιλεγεί διάδοχος με παρόμοιο προοδευτικό όραμα.
Ωστόσο, οι καρδινάλιοι εμφανίζονται διχασμένοι. Κάποιοι ζητούν συνέχεια στο μεταρρυθμιστικό πνεύμα του Φραγκίσκου, ενώ άλλοι επιθυμούν επιστροφή σε παραδοσιακές αξίες και μεγαλύτερη «σταθερότητα».
Οι επικρατέστεροι υποψήφιοι φέρονται να είναι ο Ιταλός καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν και ο Φιλιππινέζος Λουίς Αντόνιο Τάγκλε, χωρίς όμως να έχει διαμορφωθεί καθαρό φαβορί. Εφόσον καταστεί σαφές ότι κανείς από τους δύο δεν συγκεντρώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων, οι ψήφοι μπορεί να στραφούν σε εναλλακτικούς υποψήφιους, με γνώμονα γεωγραφία, θεολογική ταύτιση ή κοινή γλώσσα.
Μεταξύ των άλλων ονομάτων που ακούγονται βρίσκονται οι:
Ζαν-Μαρκ Αβελίν (Γαλλία)
Πέτερ Έρντο (Ουγγαρία)
Ρόμπερτ Πρέβοστ (ΗΠΑ)
Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλλα (Ιταλία)
Η μέση διάρκεια των δέκα τελευταίων κονκλαβίων ήταν λίγο πάνω από τρεις ημέρες, με το συντομότερο (του 2013) να διαρκεί μόλις δύο. Οι καρδινάλιοι επιθυμούν και αυτή τη φορά μια ταχεία απόφαση, ώστε να μην ενισχυθεί η εικόνα ενός εσωτερικά διχασμένου Βατικανού ή μιας Εκκλησίας σε κρίση.
Η εκλογή του νέου Πάπα υπερβαίνει τα στενά όρια της Καθολικής Εκκλησίας. Πρόκειται για μια παγκόσμια προσωπικότητα με ηθική επιρροή και πνευματικό κύρος που δεν συγκρίνεται με κανέναν άλλο ηγέτη στον κόσμο.
Ανοιχτό παραμένει το ερώτημα αν οι καρδινάλιοι θα επιλέξουν και πάλι έναν Πάπα από τον παγκόσμιο Νότο, όπως έγινε το 2013 με την εκλογή του Αργεντίνου Φραγκίσκου, θα επιστρέψουν στην Ευρώπη ή ίσως τολμήσουν την επιλογή του πρώτου Πάπα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
ertnews.gr
