Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, δεν υπάρχει κάποιο όνομα που να έχει σήμερα γιορτή, ωστόσο μνημονεύεται η αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (Ριγολόγου).
Σαν σήμερα, το 31 (κατ’ άλλους το 32) μ.Χ., αποκεφαλίζεται ο Ιωάννης ο Βαπτιστής (Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος). Πρόκειται για την τελευταία μεγάλη εορτή του εκκλησιαστικού έτους.
Τα λεγόμενά του είχαν ενοχλήσει τους Φαρισαίους, καθώς στηλίτευαν την παράνομη συμβίωση του τετράρχη της Γαλιλαίας και Περαίας Ηρώδη Αντύπα με τη σύζυγο του αδελφού του, Ηρώδη Φιλίππου, την Ηρωδιάδα. Ως αποτέλεσμα ο Ηρώδης Αντύπας φυλάκισε τον Ιωάννη.
Κατά τη διάρκεια κάποιας εορτής, ο Ηρώδης ζήτησε από την κόρη της Ηρωδιάδας, Σαλώμη, να χορέψει, λέγοντάς της ότι θα της δώσει ό,τι του ζητήσει. Λέγεται ότι η Σαλώμη ζήτησε τότε το κεφάλι του Ιωάννη μέσα σ’ ένα πιάτο, έπειτα από προτροπή της μητέρας της, η οποία φθονούσε τον Βαπτιστή. Έτσι, ο Ιωάννης αποκεφαλίστηκε, βρίσκοντας μαρτυρικό θάνατο.
Ο Άγιος Ιωάννης θεωρείται θεράπων Άγιος από το ρίγος τού πυρετού της ελονοσίας. Γι’ αυτό και αποκαλείται και Ριγολόγος και Κρυαδίτης, αλλά και Νηστευτής και Νηστικός για την απόλυτη νηστεία με την οποία τιμάται η μνήμη του.
Επίσης, κατά τόπους, ακούγεται και Τιναχτής (στη Νάξο) επειδή σε τινάσσει με ρίγη, αν δεν τηρήσεις τη νηστεία του ή γιατί θεραπεύει το τιναχτικό, δηλαδή τον ελώδη πυρετό, Κυνηγός (στη Θράκη) γιατί γύρω στην εορτή του, 29 Αυγούστου, αρχίζει η κυνηγετική περίοδος ή διότι αυτό ήταν το όνομα τού κτίτορός του και Κουτσοκεφάλης.
Οι κακοήθεις πυρετοί που μάστιζαν παλαιότερα – ιδιαίτερα κατά τον μήνα Αύγουστο – τον τόπο μας, με τα τρομερά τους ρίγη και τους οξείς παροξυσμούς τους, οφείλονταν, κατά την άποψη του ελληνικού λαού, στην ταραχή που αισθάνθηκε κατά το μαρτύριο η κεφαλή του καρατομηθέντος Αγίου.
Ο Άγιος Ιωάννης, έκτοτε, εικονίζεται, συνήθως, κρατώντας την κεφαλή του.
Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου
Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής (Ιωάννης ο Βαπτίζων), αποκαλούμενος και Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι Άγιος και προφήτης του Χριστιανισμού. Ήταν σύγχρονος-συνομήλικος τού Ιησού Χριστού και θεωρείται ότι με τη διδασκαλία του προετοίμασε τον κόσμο να υποδεχθεί τον Μεσσία Ιησού (Λουκ. 1,76), εξ ου και ο χαρακτηρισμός “Πρόδρομος”, τον οποίο και βάπτισε.
Σήμερα, Πέμπτη 29 Αυγούστου, είναι η Αποτομή της Τίμιας Κεφαλής του.
Τα λόγια του Προδρόμου στην έρημο ενοχλούσαν τους Φαρισαίους καθώς και τον τετράρχη της Γαλιλαίας και Περαίας Ηρώδη Αντίπα, όταν τον έλεγξε για την παράνομη συμβίωσή του με τη σύζυγο του ζώντος αδελφού του Ηρώδη Φιλίππου, την Ηρωδιάδα, ο οποίος και τον φυλάκισε.
Σε κάποια γιορτή των γενεθλίων του, ο Ηρώδης ζήτησε από την κόρη του Σαλώμη να του χορέψει και της υποσχέθηκε με όρκο να της δώσει ό,τι του ζητήσει.
Η Ηρωδιάς, η μητέρα της, που μισούσε τον Ιωάννη, βρήκε τότε την ευκαιρία που αναζητούσε όπου προέτρεψε τότε την κόρη της να ζητήσει το κεφάλι του προφήτη Ιωάννη μέσα σε ένα πινάκιο (πιάτο). Έτσι ακολούθησε ο αποκεφαλισμός. Μετά από το μαρτυρικό αυτό τέλος του Ιωάννη, προσελθόντες οι μαθητές του «ήραν το πτώμα αυτού και έθηκαν αυτό εν μνημείω».
Απολυτίκιον
Ἀπολυτίκιον Ἦχος β’.
Μνήμη δικαίου μετ᾽ ἐγκωμίων· σοὶ δὲ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου Πρόδρομε· ἀνεδείχθης γὰρ ὄντως καὶ Προφητῶν σεβασμιώτερος, ὅτι καὶ ἐν ῥείθροις βαπτίσαι κατηξιώθης τὸν κηρυττόμενον· ὅθεν τῆς ἀληθείας ὑπεραθλήσας, χαίρων εὐηγγελίσω καὶ τοῖς ἐν ᾅδῃ, Θεὸν φανερωθέντα ἐν σαρκί, τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, καὶ παρέχοντα ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
