Ενα τολμηρό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που θα ξεκολλήσει τις Ενοπλες Δυνάμεις από τη δομή, τις αντιλήψεις και τη λειτουργία της δεκαετίας του ’80 και θα τις καταστήσει σύγχρονες και αποτελεσματικές στο νέο περιβάλλον απειλών που δημιουργείται δρομολογεί ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας. Ενα σχέδιο που ξεκίνησε με το νομοσχέδιο για την ίδρυση Ελληνικού Κέντρου Ανάπτυξης Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) και θα ολοκληρωθεί με αλλαγές στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων και τη νέου τύπου θητεία.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η νέα θητεία, η οποία σχεδιάζεται με βάση τις νέες οργανωτικές αλλαγές στις Ε.Δ. και τη νέα δομή τους, θα αντλήσει πολλά στοιχεία από το φινλανδικό μοντέλο προσαρμοζόμενη στις ελληνικές ανάγκες και στην ελληνική πραγματικότητα.
Η νέου τύπου θητεία θα προβλέπει και την εθελοντική στράτευση των γυναικών, εισάγοντας έτσι μια μεγάλη καινοτομία, θα προβλέπει διαρκή εθελοντική επανεκπαίδευση και ένταξη στις εφεδρείες, ενώ ο χρόνος στράτευσης θα παραμείνει στους 12 μήνες, πιθανόν με μια μικρή μείωση εάν αυτό κριθεί εφικτό.
Η νέα θητεία θα είναι πιθανότατα το τελικό στάδιο της μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων, που δεν περιορίζεται μόνο στα εξοπλιστικά προγράμματα.
Οι λόγοι βεβαίως που υποχρεώνουν τον Ν. Δένδια να προωθήσει αυτό το μεταρρυθμιστικό σχέδιο δεν είναι άλλοι από τη «σκουριασμένη» και «γραφειοκρατική» δομή και συγκρότηση των Ε.Δ., σε μια εποχή όπου οι απειλές ασφαλείας έχουν γίνει σύνθετες και πολυπαραγοντικές, όπως αποδεικνύουν ο πόλεμος στην Ουκρανία και τη Γάζα, αλλά και η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Θερμό επεισόδιο
Οι εκτιμήσεις του ΥΕΘΑ σε σχέση με την Τουρκία έχουν εκφραστεί τις τελευταίες ημέρες με δηλώσεις και δημόσιες τοποθετήσεις. Εκτιμάται ότι ο ίδιος ο Τούρκος ηγέτης δεν επιθυμεί μια σύγκρουση με την Ελλάδα, η οποία όμως θα μπορούσε να προκληθεί από ένα ατύχημα στον αέρα ή τη θάλασσα. Και για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να αποφευχθούν οι συνθήκες που μπορεί να προκαλέσουν το… ατύχημα. Η περίοδος διακοπής των παραβιάσεων και υπερπτήσεων είναι σημαντική, όμως είναι επίσης σαφές ότι ο αναθεωρητισμός, ο οποίος εκφράστηκε και με τη «Γαλάζια Πατρίδα», που κάποτε διατυπωνόταν από περιθωριακούς Τούρκους αξιωματικούς αποτελεί πλέον εθνική πολιτική στην Τουρκία. Και το μεγάλο εμπόδιο στον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας» είναι η Ελλάδα. Καθώς ο Τούρκος ηγέτης, όπως όλα δείχνουν, διανύει την τελευταία θητεία του ως πρόεδρος της χώρας, η διαδοχή του θα είναι μια διαδικασία δύσκολη, που θα αφορά και την ίδια την ταυτότητα της Τουρκίας. Και σε μια τέτοια ρευστή περίοδο η εξαγωγή εντάσεων όχι μόνο δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά αντιθέτως θεωρείται πολύ πιθανή.
Και η Ελλάδα πρέπει να είναι έτοιμη αποκαθιστώντας την αποτρεπτική ισχύ της όχι μόνο με εξοπλισμούς, αλλά και με αναδιάρθρωση των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι συμμαχίες της χώρας είναι ισχυρές, αλλά ο Ν. Δένδιας επιμένει στους συνομιλητές του ότι την κρίσιμη στιγμή θα «είμαστε μόνοι μας» – και δείχνει και προς την πλευρά των ΗΠΑ, εφόσον υπάρξει αλλαγή στον ένοικο του Λευκού Οίκου, αλλά και προς το Παρίσι, όπου η επανεκλογή Μακρόν θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το πλάνο στο οποίο θα κινηθεί το επόμενο διάστημα ο Ν. Δένδιας περιλαμβάνει τη συνολική αλλαγή της δομής των Ε.Δ., το οικιστικό πρόγραμμα για τα στελέχη τους και τη νέου τύπου θητεία, ενώ τα εξοπλιστικά είναι διαρκώς στην ατζέντα, με στόχο όμως έναν μακροπρόθεσμο -τουλάχιστον δεκαετή- σχεδιασμό.
Το οικιστικό πρόγραμμα προβλέπει την κατασκευή 700 κατοικιών, κυρίως σε νησιά, που θα δώσει μεγάλη οικονομική ανάσα στα στελέχη των Ε.Δ., που αυτή τη στιγμή ασφυκτιούν από τις εξαιρετικά υψηλές τιμές για την ενοικίαση στέγης στα νησιά που υπηρετούν.
Η αλλαγή στη δομή των Ε.Δ. συνδέεται και με τη νέα θητεία. Σήμερα, με το μεγάλο πρόβλημα της υποστελέχωσης των Μονάδων, υπάρχουν Τάγματα με πληρότητα… 20% και οι ανάγκες δεν καλύπτονται φυσικά από τους στρατεύσιμους, που εκτός εκείνων που εντάσσονται στις Ειδικές Δυνάμεις οι υπόλοιποι στερούνται ακόμη και βασικής εκπαίδευσης. Και η εκπαίδευση αυτή φυσικά δεν μπορεί να δοθεί σε Τάγματα και Μονάδες με ελάχιστο μόνιμο προσωπικό. Στόχος είναι όταν ολοκληρωθεί αυτή η μεταρρύθμιση, από μια «δεξαμενή» 500.000 μονίμων και στρατεύσιμων να υπάρχει τουλάχιστον μια αξιόμαχη δύναμη 200.000 ανδρών και γυναικών.
Η νέα θητεία, η οποία είναι υπό σχεδιασμό, θα προβλέπει μια εξάμηνη σοβαρή και πλήρη βασική εκπαίδευση, με τον στρατεύσιμο να εντάσσεται οργανικά στο Τάγμα στο οποίο θα επανεκπαιδεύεται και στο οποίο θα ανήκει ως έφεδρος σε εθελοντική βάση. Στη Φινλανδία, ο κ. Δένδιας είδε τους οπλίτες στη βασική εκπαίδευση να έχουν σε 40 ημέρες ρίξει 40 γεμιστήρες, όπως λέει χαρακτηριστικά. Επίσης, ο κάθε λόχος στη Φινλανδία διαθέτει μεγάλο αριθμό drones αναγνωριστικά, τα οποία εκπαιδεύονται να χειρίζονται οι οπλίτες, κάτι που είναι εξαιρετικά χρήσιμο σε συνθήκες πραγματικής μάχης. Στην Ελλάδα διαθέτουμε αυτή τη στιγμή περίπου 258 drones, εκ των οποίων μόνο το ένα είναι βαρέος τύπου και δύο μεσαίου τύπου, ενώ τα υπόλοιπα είναι ελαφρά drones – και μάλιστα δεκάδων διαφορετικών τύπων.
Στόχος του σχεδιασμού είναι να καταστεί ελκυστική η θητεία, όπως και η εθελοντική εφεδρεία, στη νέα γενιά – και κυρίως να περάσει το μήνυμα ότι αυτή είναι ύψιστη υποχρέωση προς την πατρίδα, που δεν θα είναι εννέα «χαμένοι μήνες», αλλά περίοδος η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί προσδίδοντας και δυνατότητες στον οπλίτη. Στο πλαίσιο αυτό, θα σχεδιαστούν δράσεις με επίκεντρο την πλήρη αναμόρφωση του Πολεμικού Μουσείου και διαδραστικά προγράμματα ώστε να υπάρχει μια σύνδεση και με τα σχολεία, στα πρότυπα του Imperial War Museum, το οποίο επισκέφθηκε πρόσφατα στο Λονδίνο ο Ν. Δένδιας και είχε συνάντηση με το Δ.Σ. του μουσείου.
Το άλλο μεγάλο στοίχημα της πολιτικής ηγεσίας του ΥΕΘΑ είναι ο μακροχρόνιος σχεδιασμός, ο οποίος σε ό,τι αφορά τα εξοπλιστικά θα είναι προσαρμοσμένος στις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας. Ο Ν. Δένδιας αναφέρεται συχνά στο γεγονός ότι βρήκε βάσει σχεδιασμών σε βάθος δεκαετίας δημοσιονομικό κενό 38 δισ. ευρώ! Και αυτό ενώ η χώρα δεν διαθέτει ουσιαστικά αντιαεροπορικό θόλο.
Αυτό οδηγεί στην άμεση ανάγκη για καινοτόμα προϊόντα στο πρότυπο του Ισραήλ και στην ανάγκη αυτή απαντά το νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε την Πέμπτη. Στόχος είναι η δημιουργία και παραγωγή στην Ελλάδα καινοτόμων λύσεων που θα της προσφέρουν αυτονομία και συγχρόνως θα αφήνουν απόθεμα τεχνολογίας στη χώρα.
Εξοπλισμοί με σχέδιο
Σε ό,τι αφορά τους εξοπλισμούς και σε ένα από τα θέματα που έχουν βρεθεί στην επικαιρότητα, το ΥΕΘΑ εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα και αναμένει εντός του αμέσως προσεχούς διαστήματος ενημέρωση από τους Αμερικανούς για το εάν μπορούν να παραδώσουν δωρεάν τα LCS και αφού έχουν προηγηθεί και ολοκληρωθεί οι αναγκαίες επισκευές του μηχανολογικού προβλήματος, ως ενδιάμεση λύση, με το βλέμμα στραμμένο στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των Constellation. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει υπάρξει ήδη επαφή και με την Αυστραλία για ενημέρωση σχετικά με το πρόγραμμα απόσυρσης και πώλησης δύο φρεγατών ΜΕΚΟ, για να υπάρξει μια συνολική εκτίμηση σε σχέση και με το κόστος αναβάθμισης των ελληνικών ΜΕΚΟ που έχει ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ…
To προωθούμενο νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Ανάπτυξης Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), που θα συσταθεί ως ανώνυμη εταιρεία, με συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου κατά 67% και το υπόλοιπο 33% από την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας.
Ο στόχος, όπως περιγράφεται στο νομοσχέδιο, είναι η καλλιέργεια εγχώριου Οικοσυστήματος Αμυντικής Καινοτομίας με έμφαση στις προηγμένες τεχνολογίες διττής χρήσης (dual use tech) κατά τα διεθνή πρότυπα, η ανάπτυξη χρηματοδοτικών και μη χρηματοδοτικών εργαλείων για τη μεταφορά τεχνολογίας μεταξύ των καινοτόμων/νεοφυών επιχειρήσεων και αμυντικών βιομηχανιών, η συνεργασία με ΑΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα και Ανώτατες Σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας και της αλλοδαπής και η δυνατότητα των Ενόπλων Δυνάμεων για προμήθεια καινοτόμων προϊόντων για αμυντική εφαρμογή. Σε αυτό το Οικοσύστημα Αμυντικής Καινοτομίας θα παράγεται λογισμικό, drones, ακόμη και μικροδορυφόροι για στρατιωτική χρήση και θα διεξάγεται έρευνα στη βάση όλων των νέων δεδομένων που αφορούν την ένταξη νέων τεχνολογιών στον αμυντικό τομέα.
Επίσης, το νομοσχέδιο προβλέπει τον εκσυγχρονισμό των Ανώτατων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΣΕΙ), με στόχο τη διευκόλυνση και ενίσχυση της ακαδημαϊκής εξέλιξης των ανδρών των Ενόπλων Δυνάμεων με την «ανάδειξη των ΑΣΕΙ σε Κέντρα Αριστείας, τη δυνατότητα διοργάνωσης προγραμμάτων τρίτου κύκλου σπουδών (διδακτορικά προγράμματα), τη σύναψη πρωτοκόλλων συνεργασίας με επιχειρήσεις ή βιομηχανίες για την εκπόνηση βιομηχανικών διδακτορικών και τη συμμετοχή στρατιωτικού προσωπικού σε μετεκπαιδευτικά προγράμματα εξειδίκευσης (fellowships) και εκπόνηση μεταδιδακτορικής έρευνας», ενώ θα δίνεται η δυνατότητα στα στελέχη των Ε.Δ. για συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα των ΑΕΙ ή και των ΑΣΕΙ επ’ αμοιβή, χωρίς επιβάρυνση του κρατικού Προϋπολογισμού.
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης η σύσταση κοινού σώματος πληροφορικής -και για τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων- για την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και σύσταση Τμήματος Τεχνητής Νοημοσύνης και Τμήματος Αναλυτικής Δεδομένων (Big Data).
