Το Καθολικό και το Ορθόδοξο Πάσχα 2024 γιορτάζονται με ένα μήνα διαφορά.
Συγκεκριμένα το Καθολικό Πάσχα 2024 πέφτει την Κυριακή 31 Μαρτίου και το Ορθόδοξο Πάσχα 2024 πέφτει την Κυριακή 5 Μαΐου.
Αναλυτικά η ημερομηνία του Καθολικού Πάσχα υπολογίζεται με βάση την Κυριακή που ακολουθεί την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία. Αφού η ισημερία πραγματοποιείται στις 20 Μαρτίου 2024, η πρώτη πανσέληνο μετά την ισημερία θα είναι στις 29 Μαρτίου.
Άρα, η Κυριακή μετά την 29η Μαρτίου είναι η 31η Μαρτίου, η οποία και ορίζει την ημερομηνία του Καθολικού Πάσχα.
Για το Ορθόδοξο Πάσχα φέτος η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινάει τη Δευτέρα 29 Απριλίου 2024, η Μεγάλη Παρασκευή είναι στις 3 Μαΐου 2024 και το Πάσχα 2024 είναι στις 5 Μαΐου 2024.
Πώς καθορίζονται οι ημερομηνίες για το Πάσχα
Η Δυτική Εκκλησία (από το 1582) και η Ελληνική πολιτεία (από το 1923) χρησιμοποιούν το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ η Εκκλησία της Ελλάδος (από το 1924) και αρκετές άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες χρησιμοποιούν το Αναθεωρημένο Ιουλιανό Ημερολόγιο. Γι’ αυτό πρέπει να τονιστεί πως η όλη διαδικασία προσδιορισμού του Πάσχα που έπεται, είναι βασισμένη στο ημερολόγιο, που ήταν σε χρήση επί Ρωμαϊκής και αργότερα Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το Ιουλιανό Ημερολόγιο.
Πάσχα των Ορθοδόξων και των Λατίνων
Το Ορθόδοξο Πάσχα παντού (εκτός από Φινλανδία και Εσθονία) εορτάζεται τουλάχιστον 14 ημέρες αργότερα από την πραγματική εαρινή ισημερία (πάντοτε από τις 4 Απριλίου του νέου ημερολογίου και αργότερα, λόγω του Ιουλιανού σφάλματος), καθώς επίσης και τουλάχιστον 5 με 6 ημέρες αργότερα από την πραγματική αστρονομική πανσέληνο, που συμβαίνει μετά την Ιουλιανή εαρινή ισημερία, λόγω του Μετώνειου σφάλματος.
Επίσης, επειδή οι δύο πανσέληνοι (αστρονομική και μετώνεια) δεν πέφτουν πάντα μέσα στην ίδια εβδομάδα, πολλές φορές το Ορθόδοξο Πάσχα δεν εορτάζεται κανονικά την πρώτη Κυριακή μετά την πραγματική αστρονομική πανσέληνο, που συμβαίνει μετά την πραγματική εαρινή ισημερία, αλλά τη δεύτερη Κυριακή. Γι’ αυτό, όταν συμβαίνει αυτό, το Ορθόδοξο Πάσχα εορτάζεται μια εβδομάδα αργότερα από το ρωμαιοκαθολικό, ενώ όταν οι πανσέληνοι συμπίπτουν την ίδια εβδομάδα, τότε συμπίπτουν και οι Κυριακές εορτασμού του Πάσχα.
Ακόμα, κάποιες φορές το Ορθόδοξο Πάσχα δεν εορτάζεται κανονικά μετά από την πρώτη πραγματική, εαρινή αστρονομική πανσέληνο, αλλά μετά τη δεύτερη αστρονομική πανσέληνο, που θεωρείται ως πασχαλινή.
Γι’ αυτό, στην περίπτωση, που η πραγματική αστρονομική πανσέληνος συμβεί στο διάστημα από 21 έως 29 Μαρτίου του νέου ημερολογίου, τότε το Ορθόδοξο Πάσχα εορτάζεται ένα μήνα αργότερα από το ρωμαιοκαθολικό Πάσχα, ενώ όταν η πραγματική αστρονομική πανσέληνος συμβεί μετά τις 30 Μαρτίου, Ορθόδοξοι και Λατίνοι κάνουν Πάσχα αμφότεροι μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο.
Να σημειωθεί πως, όταν η πραγματική αστρονομική πανσέληνος συμβεί στο διάστημα από 30 Μαρτίου έως 3 Απριλίου κατά το νέο ημερολόγιο, καίτοι δεν έχει παρέλθει η Ιουλιανή ισημερία, η Μετώνεια πανσέληνος υπολογίζεται, ότι συμβαίνει αντίστοιχα μεταξύ 4 και 8 Απριλίου κατά το νέο ημερολόγιο, δηλαδή μετά την Ιουλιανή εαρινή ισημερία, οπότε πληρούνται και αστρονομικά οι δύο πρώτοι όροι του Πασχάλιου κανόνα.
Λόγω των συνδυασμών αυτών των δύο γεγονότων (εορτασμός την πρώτη ή τη δεύτερη Κυριακή, μετά την πρώτη ή τη δεύτερη εαρινή πανσέληνο), κάποιες χρονιές τα δύο Πάσχα (ορθόδοξο και ρωμαιοκαθολικό) εορτάζονται έως και με 35 ημέρες διαφορά, όταν οι Ρωμαιοκαθολικοί εορτάζουν από 22 Μαρτίου έως 3 Απριλίου, ενώ οι Ορθόδοξοι από 26 Απριλίου έως 8 Μαΐου του ιδίου έτους.
Σύμπτωση Ρωμαιοκαθολικού και Ορθόδοξου Πάσχα συμβαίνει μόνο στην περίπτωση όπου ικανοποιούνται δύο όροι ταυτόχρονα:
α) η πραγματική αστρονομική πανσέληνος συμβεί από τις 3 έως και 18 Απριλίου του νέου ημερολογίου και
β) η πραγματική αστρονομική πανσέληνος να συμβεί από Κυριακή έως Τρίτη, οπότε η μετώνεια πανσέληνος να συμβεί από Πέμπτη έως Σάββατο της ίδιας εβδομάδας, ώστε η ερχόμενη Κυριακή να είναι κοινή ημέρα εορτασμού του Πάσχα Ορθόδοξων και Ρωμαιοκαθολικών. Συνεπώς, η περίοδος, που τα δύο Πάσχα μπορούν να συμπέσουν, κυμαίνεται με το νέο ημερολόγιο από τις 4 Απριλίου (η νωρίτερη σύμπτωση) έως τις 25 Απριλίου (η αργότερη σύμπτωση).
Το Χριστιανικό Πάσχα
Το Χριστιανικό Πάσχα, ή κοινώς Πασχαλιά ή Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή του Χριστιανισμού. Εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία.
Με τον όρο Ανάσταση μπορεί να αναφερόμαστε και στην εβδομάδα της Ανάστασης μέχρι το Σάββατο της Διακαινησίμου, ακόμη στην περίοδο των 50 ημερών, που ακολουθούν την εορτή της Ανάστασης, μέχρι και την τελευταία ημέρα, καλούμενη (αριθμητικά) Πεντηκοστή.
Σύμφωνα με την wikipedia, η εορτή της Ανάστασης του Ιησού Χριστού, λόγω της σπουδαιότητάς της, επηρεάζει το εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τόσο το Πασχάλιο, που ξεκινά 70 ημέρες πριν το Πάσχα Τριώδιο (συμπεριλαμβάνοντας τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα) και λήγει 50 ημέρες μετά (περίοδος Πεντηκοσταρίου), όσο και τους λειτουργικούς κύκλους του Κυριακοδρομίου, που καθορίζονται οι ψαλλόμενοι ήχοι της Παρακλητικής και οι αναγιγνωσκόμενες αποστολικές και ευαγγελικές περικοπές κάθε εβδομάδας, καθώς και τα εωθινά αναγνώσματα όλων των Κυριακών του έτους.
Οι ακολουθίες, που τελούνται τότε, έχουν αρχαιοπρέπεια (ανάγονται στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, όπως η αφή του Αγίου Φωτός, οι Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες), κατάνυξη (προκαλούν συγκίνηση στους πιστούς, όπως οι κατανυκτικοί εσπερινοί, τα μεγάλα απόδειπνα και οι ακολουθίες των Παθών) και λαμπρότητα (χαρακτηρίζονται από αισιοδοξία και μεγαλοπρέπεια, όπως τα Φωταγωγικά τροπάρια και οι πανηγυρικές, αναστάσιμες θείες λειτουργίες), και περιγράφονται λεπτομερώς στο τυπικό της Εκκλησίας.
Επίσης, επειδή το Πάσχα είναι κινητή εορτή (και μάλιστα το επίκεντρο όλων των κινητών εορτών), δηλαδή δεν εορτάζεται κάθε χρόνο την ίδια ημερομηνία, απαιτείται ένας αστρονομικός υπολογισμός, προκειμένου να προσδιοριστεί η ακριβής ημερομηνία της εορτής, κάθε χρόνο.
Αυτό καθορίστηκε από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325 μ.Χ., θεσπίζοντας ειδικό κανόνα (τον Πασχάλιο κανόνα), που διορίζει την εορτή του Πάσχα ως την πρώτη Κυριακή αμέσως μετά από την πρώτη πανσέληνο, που συμβαίνει αμέσως μετά από την εαρινή ισημερία.
Επιπλέον, τέθηκε όρος, εάν η πανσέληνος πέσει ημέρα Κυριακή, τότε το Πάσχα να μετατίθεται για την επόμενη Κυριακή, κι αυτό για να μη συμπέσει ποτέ το χριστιανικό με το Εβραϊκό Πάσχα ή Νομικό Φάσκα (το οποίο σύμφωνα με τον κανόνα του Μωϋσέως, πρέπει να εορτάζεται πάντα κατά την ημέρα της πρώτης πανσελήνου μετά από την εαρινή ισημερία), αλλά πάντοτε το χριστιανικό Πάσχα να εορτάζεται μετά από το εβραϊκό.
